در چارچوب تلاش های بین المللی برای پایدار کردن آتش بس در لیبی، کمیته نظامی تشکیل شده در کنفرانس برلین که شامل پنج نماینده از هر دو طرف درگیر در بحران جنگ در لیبی است، روز پنجشنبه گذشته، جلسات خود را در ژنو به پایان رساند. در همین راستا، غسان سلامه، فرستاده ویژه دبیر کل سازمان ملل و رئیس مأموریت سازمان ملل در لیبی گفت: "جزئیات آتش بس در لیبی تا هنوز مورد بحث و بررسی بوده و نهایی نشده است." سلامه با اشاره به این که آتش بس پایدار مستلزم تعهد جدی طرف های درگیر است، گفت: من امیدوارم همه ای احزاب لیبی در گفت و گوهای سیاسی که در پایان این ماه برگزار می شود، شرکت کنند.

در پیوند به مسئله ای بسته شدن بنادر نفتی، سلامه اظهار داشت که تماس های ما به منظور از سرگیری صادرات نفت با رهبران شرکت ملی نفت لیبی ادامه دارد. وی همچنان علاوه کرد: انتظار دارم امروز لیستی از خواسته ها و مطالبات رهبران قبایل در شرق لیبی را برای بازگشایی بنادر نفتی دریافت کنم.

از سوی دیگر و پس از همگرایی های بی سابقه اخیر میان مسکو و آنکارا در مورد بحران لیبی، رقابت میان روسیه و ترکیه در شهر ادلب سوریه، منجر به تشدید تنش میان دو جانب شده است، مسئله ای که می تواند قلمرو لیبی را به عنوان عرصه ای برای تسویه حساب های سیاسی میان مسکو و آنکارا تبدیل کند. به ویژه پس از این که برخی رسانه های بین المللی، از تلاش های روسیه برای جلوگیری از اعمال قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل برای تحت پوشش قرار دادن نیروهای جنگی اعزام شده توسط ترکیه به لیبی، پرده برداری کردند.

پس از به امضا رسیدن توافق نامه گاز میان روسیه و ترکیه، همسویی میان مسکو و آنکارا افزایش یافت و در نتیجه، دو جانب در صدد یافتن راه حل مسالمت آمیزی برای بحران جنگ در لیبی شدند، سپس در پرتو همین همکاری ها، نشست مسکو برگزار شد و توافق نامه آتش بس میان طرف های درگیر در جنگ لیبی به امضا رسید، تردیدی نیست که دستیابی به آتش بس، دستاورد بزرگی در راستای مهار بحران جنگ در لیبی محسوب می شود.

اما دیری نگذشت که ناسازگاری میان روسیه و ترکیه در تحولات سوریه، سایه بر بحران لیبی انداخت و مسکو مخالفت خود را با برخی از هماهنگی های که با آنکارا داشت، ابراز کرد. بنا به گفته منابع دیپلماتیک، روسیه اخیرا خواستار بازنگری برخی از ماده های قطعنامه بریتانیا در مورد پایان دادن به بحران جنگ در لیبی شده است. خبر گزاری فرانسه، اصلاحات پیشنهاد شده در پیش نویس قطعنامه بریتانیا از سوی روسیه را منتشر کرده است، یکی از عمده ترین پیشنهادهای روسیه تغییر پاراگراف "نگرانی شورا در مورد افزایش مشارکت جنگجویان اجیر شده در لیبی و جایگزینی اصطلاح اجیر شدگان به نیروهای تروریستی بوده است"

در همین راستا، مجدی بوطره، روزنامه نگار لیبی در صحبتی که با اندیپندنت عربی داشت، گفت: تحول اخیر در موضع گیری روسیه در شورای امنیت، نشان از افزایش تنش میان مسکو و آنکارا دارد و این امر، می تواند لیبی را بار دیگر به میدان رقابت و کشمکش های منطقه ای تبدیل کند.

بوطره علاوه کرد که تغییرات پیشنهاد شده از سوی روسیه در متن پیش نویس قطعنامه بریتانیا، با آن که در ظاهر مسئله ای بزرگی به نظر نمی خورد اما همین تغییر اندک، ترکیه را در دایره اتهام به حمایت از تروریسم بین المللی قرار می دهد. وی افزود: همه می دانیم که همین کلمه های کوچک در مجامع بین المللی، زمینه ساز جنگ های بزرگ میان کشورها می شود.

قابل ذکر است که پیش نویس اصلاح شده ای قطعنامه بریتانیا، تشدید خشونت های اخیر را به شدت محکوم می کند و از طرف های در دیگر در جنگ لیبی می خواهد شروط آتش بس را به هیچ صورتی نقض نکنند. همچنان، در این پیش نویس، از آنتونیو گوترش، دبیر کل سازمان ملل متحد خواسته شده است تا نظر خود را در مورد پیش بایسته های لازم برای تداوم آتش بس در لیبی و روش نظارت بر آن را ارائه کند. علاوه بر آن، پیش نویس اصلاح شده، نقش اتحادیه آفریقا، اتحادیه کشورهای عربی و اتحادیه اروپا را در جلوگیری از افزایش بحران جنگ در لیبی، حائز اهمیت فراوان دانسته است در حالی که پیش نویس نخست، تنها به نقش کشورهای همسایه و سازمان های منطقه ای اشاره داشت.

فوزی نجم، کارشناس سیاسی و مشاور پیشین دولت شرق لیبی، در صحبتی که با اندیپندنت عربی داشت، هشدار داد که پیامدهای تلاش های مسکو برای جلوگیری از تصویب قطعنامه بریتانیا در شورای امنیت سازمان ملل، تصمیمات کنفرانس برلین را آسیب پذیر می کند و در نتیجه، تمام آن چه در برلین به توافق رسید، نقش بر آب می شود. فوزی نجم افزود: تردیدی نیست که کنفرانس برلین، آخرین فرصت ممکن برای دستیابی به حل مسالمت آمیز بحران لیبی است، در غیر این صورت، بساط برنامه صلح در لیبی برای همیش برچیده می شود، زیرا میزان مداخلات خارجی در بحران لیبی، در این اواخر به شدت افزایش یافته است و زمینه وقوع درگیری های بی پایان از همه سو فراهم شده است.

از سوی دیگر و در چارچوب تلاش های بین المللی برای پایان دادن به بحران جنگ در لیبی، لوئیجی دی مایو، وزیر امور خارجه ایتالیا در واکنش به تحولات اخیر در رابطه با قطعنامه شورای امنیت و تلاش های روسیه برای ممانعت از تصویب آن، خواستار مداخله واشنگتن برای حل پرونده پیچیده لیبی شده و تأکید کرد که وضعیت موجود، نیازمند موضع گیری روشن ایالات متحده است.

البته، ایتالیا یکی از کشورهای است که از تشدید بحران جنگ و نا امنی در لیبی آسیب پذیر می شود و آرامش اوضاع لیبی، اهمیت فراوانی برای آن کشور دارد.

از جانب دیگر، رسانه های ایتالیایی جزئیات تازه ای را در باره کشتی باری "پانا" که حامل پرچم لبنان بوده و در 28 ژانویه گذشته در بندر جنوآ ایتالیا، باز داشت شده است فاش کردند. رسانه های یاد شده افزودند که مارکو زوکو، دادستان کل ایتالیا، ناخدای کشتی لبنانی را متهم به قاچاق اسلحه از ترکیه به لیبی کرده است، بررسی ها نشان داده است که این کشتی هنگام عزیمت به سوی بندر طرابلس در لیبی، سعی می کرده است خود را از دستگاه های ردیاب، متواری کند.

شایان یاد آوری است که بازداشت این کشتی به صورت تصادفی انجام شد، طوری که کشتی یاد شده به دلیل نقص فنی، ناگزیر شد در بندر جنوآ توقف کند، سپس یکی از مأموران کشتی خواستار پناهندگی در ایتالیا شد. شخص مزبور از مقامات ایتالیایی خواست در ازای ارائه معلومات در مورد قاچاق اسلحه از ترکیه به لیبی توسط این کشتی، امتیاز پناهندگی در ایتالیا را دریافت کند و همین امر، منجر به بازداشت کشتی و دستگیری تمام خدمه آن شد.

ناظران سیاسی بدین باورند که تصمیم شورای امنیت سازمان ملل در راستای حمایت از تصمیمات کنفرانس برلین که مسیر گفت و گوهای دو طرف درگیر در بحران لیبی را در ژنو فراهم کرد، می تواند نقش اساسی در تداوم آتش بس و جلوگیری از تشدید بحران در لیبی داشته باشد. زیرا در صورتی که طرف های درگیر در جنگ لیبی، نگرانی از رویارویی با جامعه جهانی را نداشته باشند، حاضر به اتخاذ سیاست نرمش و سازگاری با جانب مقابل نمی شوند و در نتیجه، لیبی بار دیگر در عمق بحران جنگ فرو می رود.

https://www.independentarabia.com